Guguk sisteminde Cumhurbaşkanı adaylığı

Rahmi Yıldırım

1 Şubat 2023
Guguk sisteminde Cumhurbaşkanı adaylığı

Anayasa’nın açık hükmüne karşın Yüksek Seçim Kurulu RTE’nin adaylığını kabul ederse ne olur? Yanıt: “Hukuk farklı bir şey. Ama bunun yanında guguk, o da farklı bir şey. Şu anda seçimle ilgili yetkinin kimde olduğunu bilmeyecek kadar cahillerin eline kaldık.” (RTE) 

Recep Tayyip Erdoğan’ın (RTE) üçüncü kez cumhurbaşkanı (CB) adayı olup olamayacağı tartışması kadar akla ziyan, siyaset zararlısı, hukuku paspas eden bir tartışma olmasa gerek. 

Anayasa ve yasalarda yazılı kuralların geçerli olduğu, yönetenlerin bu kurallara riayet ettikleri ülkelerde böyle bir tartışma olmaz ama burası Türkiye. Ne yazık ki (eskilerin deyimiyle) mevzuat müsait ama ahali…! 

Çok yazıldı tartışıldı, tartışılıyor. Dahası, tartışma bitmeyecek; seçim sonrasına bile sarkacak. Bir de benim yazmam anlatmam yadırganmasın lütfen. 

Hukukçu değilim ama “hukuk, hukukçulara bırakılamayacak kadar ciddi bir iştir!” Hukuk profesyonelleri, anayasa ve yasa metinlerini öyle bir dille yazıyorlar ki, sonunda kendileri bile nasıl anlaşılması ve uygulanması gerektiğinde anlaşamıyorlar; vakit ve enerji israfına yol açıyorlar. Gerçi, CB’nin nasıl seçileceği, görev süresinin ne olacağı, kaç kere seçilebileceğine ilişkin anayasa maddelerini çok açık yazmışlar ama yine de tartışılıyor. Ben, RTE’nin üçüncü kez CB adayı olup olamayacağını Bilal mahdumun anlayabileceği sadelikte sorular ve yanıtlarla anlatmaya çalışacağım. 

*** 

İlk soru: Anayasa’ya göre cumhurbaşkanı nasıl seçilir? 

Yanıt: 2007 yılına kadar cumhurbaşkanı TBMM tarafından seçiliyordu. TBMM’de ilk iki turda 2/3 çoğunluk, sonraki turlarda salt çoğunluk; buna karşın seçilemezse milletvekili seçimine gidilmesi ve yenilenmiş TBMM’nin CB’yi seçmesi ilkesi geçerliydi. 

CB seçiminde 2007’de kriz çıktı, 22 Temmuz’da erken seçime gidildi; TBMM yenilendi ve Abdullah Gül, MHP’nin katkısıyla TBMM tarafından 11’inci CB seçildi. 

Bu süreçte anayasa değiştirildi; değişiklik 21 Ekim 2007 tarihinde referandumla kabul edildi; CB’nin halk tarafından doğrudan seçilmesi benimsendi. Anayasada 2010 ve 2017’de değişiklikler yapıldı ancak CB’nin halk tarafından seçileceği hükmü aynı kaldı.   

Soru: Cumhurbaşkanının görev süresi ne kadardır? 

Yanıt: 2007 yılına kadar CB’nin görev süresi yedi (7) yıl idi. 2007’de anayasa değiştirilirken görev süresi beş (5) yıla indirildi. Anayasada 2010 ve 2017’de değişiklikler yapıldı ancak CB’nin görev süresinde değişiklik yapılmadı.  

Soru: Bir kişi kaç defa cumhurbaşkanı olabilir? 

Yanıt: 2007 yılına kadar yürürlükte olan anayasa hükmüne göre bir kişi sadece bir (1) defa CB seçilebilirdi. 2007 referandumuyla kabul edilen anayasa değişikliğinde “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir” hükmü getirildi; 2010 ve 2017 değişikliklerinde kaç defa CB olunabileceği hükmü aynı kaldı. Yani, “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.” 

Soru: Recep Tayyip Erdoğan kaç defa cumhurbaşkanı seçildi? 

Yanıt: Erdoğan 10 Ağustos 2014’te yüzde 51,79 halk oyu ile 12’nci CB seçildi. 

Erdoğan, 24 Haziran 2018’de yüzde 52,39 halk oyu ile tekrar CB seçildi. 

Soru: İki kez Cumhurbaşkanı seçilen Erdoğan, üçüncü kez cumhurbaşkanı olamaz mı? 

Yanıt: Anayasa “olamaz” diyor. Sadece bir şartla aday olabilir ve kazanırsa olabilir. 2017’de anayasa değiştirilirken, CB seçimi ile TBMM seçimi birleştirildi, “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir” hükmü getirildi.Buna göre, şu anda Erdoğan CB görevinin ikinci döneminde; görevi 18 Haziran 2023 pazar günü sona erecek, yenisi seçilinceye kadar görevini sürdürecek. 

Soru: Erdoğan hiç mi aday olamaz? 

Yanıt: CB’nin nasıl seçileceği, kaç defa seçileceği, görev süresinin ne kadar olacağı konusunda 2007 yılında konulan hükümler değişmedi. 2017 referandumuyla kabul edilen değişiklikte sadece CB’nin yetkisi arttırıldı, seçilme yöntemi, görev süresi ve kaç defa seçilebileceği değişmedi. Erdoğan’ın üçüncü kez aday olabilmesi için tek olasılık var. O da, en geç 18 Haziran 2023’te yapılması zorunlu seçimlerin TBMM kararıyla öne alınması. Bunun için (anayasada 2017’de yapılan değişikliğe göre) TBMM’de en az 360 vekilin oyu gerekiyor. Cumhur İttifakı’nın sandalye sayısı yeterli değil, muhalefetin desteği gerekiyor. Muhalefet, “6 Nisan 2023 tarihinden önce seçime varız” diye ilan etti ama Erdoğan kulak asmadı. Erdoğan, bu mesajı alıp erken seçime razı olsaydı, TBMM kararıyla seçime gidilir ve Erdoğan üçüncü kez aday olabilirdi. Böylece akla, ahlaka, hukuka, siyasete zararlı boş tartışmaya gerek kalmazdı. 

Soru: 2017’de Anayasa değişti, cumhurbaşkanlığı sistemine geçildi. Erdoğan, 2018 seçiminde yeni sistemin ilk cumhurbaşkanı oldu. Bu durumda kronometre sıfırlanmadı mı?  

Yanıt: Yeni bir sisteme geçildi ama CB’nin nasıl seçileceği, görev süresinin ne olacağı, kaç defa seçileceği gibi konularda değişiklik olmadı. Sadece CB’nin yetkileri arttırıldı. Bu gibi anayasa değişikliklerinde geçici maddeler konur. 12 Eylül faşistleri bile anayasaya bir sürü geçici maddeler koydular. Ama, 2017’de anayasayı değiştirenler, CB’nin nasıl seçileceği, görev süresinin ne olacağı, kaç defa seçileceği konularında 2007 yılındaki anayasa değişikliğini aynen tekrarladılar, geçici madde koymayı akıl etmediler. Yürürlükteki anayasanın hiçbir yerinde “yeni bir sisteme geçildi, eskisi geçerli değil” şeklinde geçici madde yok. “Kronometre sıfırlandı” argümanı palavradan ibaret. 

Soru: “Kronometre sıfırlandı” argümanı gerçekten palavra mı? 

Yanıt: “Kronometre sıfırlandı” palavrası Anayasa Mahkemesi’nin Abdullah Gül kararıyla da sabittir. Abdullah Gül, 28 Ağustos 2007’de, TBMM tarafından, yedi (7) yıl görev yapmak üzere CB seçildi. Bu arada, 21 Ekim 2007 referandumuyla anayasada değişiklik yapıldı; CB’nin halk tarafından seçilmesi ilkesi getirildi, görev süresi beş yıla indirildi, iki kere seçilebileceği hükmü kondu. Aradan beş yıl geçtikten sonra TBMM’deki AKP çoğunluğu, Abdullah Gül’ün yeniden CB adayı olamayacağına ilişkin bir kanunu kabul etti. CHP kanunun iptali için AYM’ye dava açtı. AYM, 15 Haziran 2012 tarihinde iptal istemini kabul etti, CB seçim sisteminin değiştiğini vurguladı ve şöyle karar verdi: “Yeni düzenleme Cumhurbaşkanı adayı olmaya ilişkin diğer koşulları taşıyanlara ikinci kez aday gösterilme hakkını tanımaktadır. Anayasada mevcut ve önceki Cumhurbaşkanları açısından herhangi bir istisna öngörülmemiştir. Bu nedenle mevcut ve önceki Cumhurbaşkanlarının bu haktan yararlanmaları doğaldır.” 

Bu karar, sistem değiştirilirken geçici madde konmasını vurgulaması nedeniyle önemli. CB seçimiyle ilgili olarak 2017’de anayasa değiştirilirken herhangi bir geçici madde konmadı; 2007 değişikliğindeki hükümler aynen tekrarlandı; önceki görev süresi yok sayılmadı, kronometre sıfırlanmadı. 

*** 

Özetle, anayasada 2007 yılında yapılan değişiklik ile CB’nin halk tarafından seçilmesi, görev süresinin beş yıl olması ve iki kez seçilmesi kuralı benimsendi; 2017 değişikliğinde CB’nin nasıl seçileceği, kaç defa seçileceği, görev süresinin ne kadar olacağı konusunda 2007 yılında konulan hükümler değişmedi; sadece TBMM kararıyla seçim erkene alınırsa üçüncü kez aday olma hakkı tanındı. Buna göre, TBMM kararıyla seçim öne alınmadıkça RTE üçüncü kez CB adayı olamaz. 

Anayasa’nın açık hükmüne karşın Yüksek Seçim Kurulu RTE’nin adaylığını kabul ederse ne olur? Yanıt: “Hukuk farklı bir şey. Ama bunun yanında guguk, o da farklı bir şey. Şu anda seçimle ilgili yetkinin kimde olduğunu bilmeyecek kadar cahillerin eline kaldık.” (RTE) 

RTE “cahillerin eline kaldık” derken haklı. Guguk düzeninde sadece cahillerin değil, lümpenlerin magandaların zorbaların eline kaldık. 

Guguk düzeninde lümpenlerin magandaların zorbaların eline kalmış olsak da teslim olmak yok. Çare, lümpenlerin magandaların zorbaların reisi siyaset ağasını sıfırlamakta. 

Yazarın Dİğer Yazıları

  1. Can'ları Bağlıyorlar İtleri Salıyorlar
    ''Mevcut Cumhurbaşkanı, Anayasa’nın yorum gerektirmeyecek açık hükmüne, yani bir kimsenin en fazla iki kere seçilebileceği hükmüne karşın üçüncü kez aday oldu; şaibeli seçimle tekrar seçildi. Milletvekili seçilen Can Atalay da,…
  2. Vatan Haini Bile Sayılmamıştık
    Kaç haftadır çeşitli tarihsel kişiler üzerinden vatana ihanet tartışması yapılıyor ya. Tam 40 yıl önce vatana ihanetle suçlanmıştık. Hatta, vatan haini bile sayılmamıştık. Devir 12 Eylül faşizmi devriydi. Solcu yani…
  3. Askeri Faşizmden Dİnci Faşizme Cezaevleri
    ''Cezaevlerinde dünden bugüne, askeri faşizmden İslamcı faşizme, özde değişiklik yok. Hukuku vicdandan adaletten insandan bu denli uzaklaştırmak, İslamcı iktidara nasip oldu. Bir kere daha anlaşıldı ki, cehalet ve kötülük iktidarı,…
  4. 'Müslümanların Ahlakla İmtihanı'
    Prof. Dr. Hüseyin Çelik, İslam coğrafyasında ahlakın zerresinin kalmadığını, İslami Hayat Endeksi’ne göre dünyanın en iyi ülkelerinin Yeni Zelanda, İzlanda, Hollanda, Finlandiya, İsveç, Norveç, Kanada gibi ülkeler olduğunu; Türkiye’nin 100’üncü sırada…
  5. Müslümanların Ahlakla Bitmeyen İmtihanı
    AKP iktidarı döneminde memleket tarihte hiç olmadığı kadar Müslümanlaştı ama hayatın hemen her alanında o ölçüde yozlaştı çürüdü, yarım yamalak da olsa var olan aklını ahlakını yitirdi. Gün geçmiyor ki…
  6. Gazze İçin Timsah Gözyaşları
    ''Her şeye karşın İsrail destekçisi Batı ülkelerinde halklar İsrail’in gaddarlığını, hükümetlerinin İsrail’e desteğini protesto ediyorlar. Yahudi sermayeli şirketlerde işçiler greve gidiyor. Protesto gösterileri çoğu kez polis tarafından dağıtılıyor; “liberal demokrasi”…
  7. Kutlanacak Cumhuriyet Kaldımıki?
    Cumhuriyet, egemenliğin cumhura yani halka ait olduğu devlet biçimi demek. Böyle bir devlette halk, egemenliğini ya doğrudan ya da seçtiği temsilciler aracılığıyla kullanır. Bu yönetim tarzı demokrasi olarak adlandırılır. Yani…
  8. Firanvunlardan Netanyahu'ya ve Erdoğan'a
    ''Akıl ve tarih, ırkçı dinci ümmetçi milliyetçi politikaların ve politikacıların halklar arasında düşmanlık ve vahşet dışında bir sonuç üretmediğini, bu politikacıların pençesine düşen halkların gün yüzü görmediklerini, başka ulusları ezen…
  9. Dİnci Faşizmin Kabusu Gezi Direnişi
    Hapishaneden dışarıya adımını atmak, yani tahliye olmak, bir insanın yaşayabileceği en derin sevinç ve mutluluklardan biridir. Ancak yaşayanlar bilir. Ne var ki siyasi mahpuslar, bu sevinci doyasıya yaşayamazlar, mutlulukları yarım…
  10. Ordu gözbebeğimizdir!
    Ordu gözbebeğimizdir!
    28 Eylül 2023
    CHF ALLAHKULU’NU KURTLARIN ÖNÜNE ATTI: “Ordu milletimizin gözbebeğidir. Allahkulu Sezgin Bey’in sözleri şahsi görüşüdür, fırkamızı bağlamaz. Gözbebeğimiz şanlı ordumuzu töhmet altında bırakan ifadeleri kabul edilemez. Bu konu yetkili organlarımızda görüşülecektir.” Tayyiban…
  11. İslam Temizlik Diniyse Neden Ortalığı..?
     Söz temizliğe gelince, bizden temizi yoktur. İslam temizlik dinidir, Peygamber’in deyişiyle “Temizlik imanın yarısıdır, cennete ancak temiz olanlar girecektir.” Rivayet odur ki, Peygamber’in nasihatine uygun olarak atalarımız hamamda yıkanırdı, misvak kullanırdı,…
  12. Barış da Düşman Ceza Hukukunun Kurbanı
    ''Barış Pehlivan son yazısında, “Siyah kölelerin yargılandığı bir düzen bu. Beyaz olsaydım, zengin olsaydım, dalkavuk olsaydım içeride olmazdım” demiş.'' Okur yazar herkes Barış Pehlivan’ı bilir herhalde. Şahsen tanışmak kısmet olmadı; ben…
  13. İslami Magandalık
    İslami Magandalık
    15 Ağustos 2023
    ''Nazım’dan bu yana değişen sadece lümpenleşme ve magandalaşmanın İslam ile ambalajlanması oldu. İslami lümpenleşmenin ve magandalaşmanın en acı sonucu kadınlara, çocuklara ve doğaya yönelik saldırganlıktır ki, ne yazılsa eksik kalır'' “Türkiye…
  14. Maganda Politik
    Maganda Politik
    7 Ağustos 2023
    ''Zaten doğru düzgün bir feodalizm yaşamadığımız gibi hızlandırılmış alaturka-arabesk lümpen (ve dahi artık abdestli) kapitalizmle birlikte kültürel doku çürüdü; kitabına uygun bir burjuva-proleter ayrışması olmadı; değer yargıları alt üst oldu; magandalık…
  15. Mizah Bahçelerindeki Sararmanın Hüznü
     Mizah, alışılmış sıradan hayata ve olağan düşünceye kurulan tuzaklarla gülümsetmek, gülümsetirken düşündürmek demek. Tuzağın temel malzemesi zıtlıklardır, talihsiz rastlantılardır. Ancak, herkesin gözü önünde cereyan eden bir zıtlığı kopyalayıp temsil etmek…
  16. Halkçı Hayal Kırıklığı
    ''CHP yanlısı medyada da durum farklı değil. Kılıçdaroğlu’nun başını istemeyen kanal ya da köşe yazarı yok gibi. CHP genel başkanlığından istifa etmedi diye neler neler demiyorlar Bay Kemal için. “Haysiyetsiz”,…
  17. Şu Zalim Zamcının Ettiği İşler
    ''Vergiyi ve fiyatları tayin eden Allah olunca, imanı kuvvetli emekçiye şükretmekten başka bir şey kalmıyor. Oysa, imanı kuvvetli emekçi, merkezin solunda sayılan Ecevit’i bir kalemde silip atmıştı. Hatta Demirel bile,…
  18. Tayyip NATO'yu Dİze Getirdi!
    ''1950’lerde Başbakan Adnan Menderes’in Amerika gezisini izleyen Anadolu Ajansı Genel Müdürü’nün haberi(!)  “dalkavukluk başyapıtı” olarak basın tarihine geçmiştir. Genel Müdür’ün yazdığına göre Menderes Amerikalıları öyle etkilemişti ki, “Amerikalılar 'Allahım, bize neden böyle…
  19. Osmanlı Nasıl Savaşıyordu, Rus Nasıl Savaşıyor?
    ''Wagner, ezici çoğunlukla, savaşmak üzere cezaevlerinden salıverilen mahkumlardan oluşuyor. Kurucusu Yevgeniy Prigojin Sovyet döneminde gasp ve hırsızlık suçundan 10 yıl hapis yatmış. Sovyetler Birliği dağıldıktan sonra sosisli sandviç satışıyla yola…
  20. Merdan'a Namerdan Hukuk
    Merdan'a Namerdan Hukuk
    4 Temmuz 2023
    ''Merdan Yanardağ, düşman ceza hukukunun son kurbanı olarak tutsak edildi. Tutuklamanın resmi gerekçesi “terör örgütü propagandası yapmak” diye açıklansa da biliniyor ki Merdan, Cumhur İttifakı iktidarının Abdullah Öcalan ile yeniden…

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…