Danıştay Savcısı Elmas Mucukgil, Danıştay Başsavcılığı adına Danıştay 10. Dairesi’nde görülen İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme kararının iptaline ilişkin davada AKP'li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Sözleşmei’en çekilme kararının hukuka aykırı olduğunu belirtti.
Uluslararası sözleşmeden tek bir kişinin kararıyla çıkılamaz. Bir gecede KHK ile feshedilen İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmiyoruz; anayasayı, yasayı, sözleşmeyi uygulatacağız.
Kısa Dalga'dan Kemal Göktaş'ın haberine göre Aydın'ın Kuşadası ilçesinde yaşayan avukat Lalezar Nergiz ve 12 kadın adına açılan davada, Danıştay Savcısı görüş bildirdi. Cumhurbaşkanı'nın sözleşmeden çekilme kararı hukuka aykırıdır, iptal edilsin.
Danıştay Savcısı Elmas Mucukgil, Danıştay Başsavcılığı adına Danıştay 10. Dairesi’nde görülen İstanbul Sözleşmesi'nden çekilme kararının iptaline ilişkin davada görüşünü Daire’ye iletti.
Savcı Mucukgil, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının hukuka aykırı olduğunu belirterek, Anayasa’nın 87. ve 90. maddesi dikkate alındığında Cumhurbaşkanı’nın çekilme kararına dayanak gösterilen 9 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Cumhurbaşkanı’na temel haklara ilişkin uluslararası sözleşmelerden çekilme yetkisi vermeyeceği görüşünü dile getirdi.
Danıştay Başsavcılığı adına Daire’ye gönderilen 6 Ocak 2022 tarihli görüşte şöyle denildi:
“Usulüne uygun olarak yürürlüğe konulmuş olan milletlerarası anlaşmanın hükümlerinin uygulanmasının durdurulması ve sona erdirilmesi hususlarında Cumhurbaşkanı’na tanıdığı sınırlı yetki dikkate alındığında sözü edilen sözleşmenin feshdilmesine ilişkin olarak verilen 19 Mart 2021 tarih ve 3718 sayılı Cumhurbaşkanı kararında hukuka uyarlık bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle dava konusu kararın iptali gerektiği düşünülmektedir.”
Nafaka düzenlemesi 6. Yargı Paketi ile tekrar gündemde
Mor dayanışma üyesi Avukat Sezen Ezer ile 6. Yargı Paketini konuştuk. Avukat Ezer’e göre;
Hükümet, erkeklerin sözde mağduriyetini gidermek adına yasada çeşitli değişiklikler yapmak istiyor.
Av. Sezen Ezer; “yargı paketinin içeriği hakkında ancak iktidar temsilcilerinin açıklamaları üzerine bilgi sahibi olabiliyoruz”, diyor ve “6. Yargı Paketi’nin TBMM’ye getirileceğine dair haber içeriklerinden, paketle kadınların kazanılmış haklarının gaspının hedeflendiğini anlıyoruz”, diye ekliyor.
Adalet Bakanı’nın “Boşanmalarda mağduriyeti önleyecek sistemi hedefliyoruz” açıklaması ve iktidar yanlısı medyada boşanma ve nafaka aleyhine çıkan haberler 6. Yargı Paketi’nin içeriğine dair fikir veriyor. Bu açıklama ve haberler iktidarın bugüne kadarki boşanma ve nafakaya ilişkin politikalarıyla yorumlandığında 6. Yargı Paketi ile;
Nafaka hakkının süreye bağlanması
Nafaka sorununun devlet destekli bir modelle çözülmesi
Boşanma davalarının bölünmesi – Aile Hukukuna ilişkin davalarda arabuluculuk uygulamasının gündeme getirileceğini değerlendiriyoruz.
Erez’e göre; nafaka sorunu çözülmek isteniyorsa, kadın yoksulluğunu ortadan kaldırmalıyız. Nafaka miktarlarının yetersizliği üzerine düşülmelidir. Hala 400-500 TL gibi çok düşük rakamlarda nafaka bağlanıyor. Yoksulluk nafakasının ödenmediği durumlarda yaptırımlar uygulanmalıdır.
Ocak ayının ilk 15 gününde 10 kadın, son 15 günde 17 kadın erkekler tarafından yaşamdan koparıldı. Ne alınan sözde önlemler ne de verilen sözde cezalar kadınların öldürülmesini engelleyebildi.
16 Ocak’ta İzmir’in Karabağlar ilçesinde Günay Özyıldız, yaşadığı apartmanın girişinde Ömer Al ve Z.A. isimli erkekler tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
17 Ocak’ta Adıyaman’da Canan Işık, sokak ortasında boşanma aşamasında olduğu Mahmut Işık tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
18 Ocak’ta İstanbul Alaşehir’de Hanpaşa Özbek, evli olduğu İsmail Özbek tarafından boğularak öldürüldü.
20 Ocak’ta Şanlıurfa’da Nesibe Alas, evinde ensesinden tabancayla vurularak öldürülmüş halde bulundu.
20 Ocak’ta İstanbul Kartal’da Ömür Erez iş yerinde, kendisini daha önce de rahatsız eden erkek Rahmi Uygun tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.
21 Ocak’ ta Ordu’nun Aybastı ilçesinde Aysel Yılmaz, evli olduğu erkek Metin Yılmaz tarafından tabanca ile vurularak öldürüldü.
22 Ocak’ta Balıkesir’in Edremit ilçesinde yaşayan Elif Turan, boşanma aşamasında olduğu Kamil Turan isimli erkek tarafından tabanca ile vurularak öldürüldü.
25 Ocak’ta Gaziantep’in Nizip ilçesinde yaşayan Dilan Palamut, evli olduğu Ökkeş Palamut tarafından ateşli silahla göğsünden vurularak öldürüldü.
26 Ocak’ta İstanbul’un Kartal ilçesinde 21. yüzyılda Safura Gülistan, töreye kurban edildi. Sözde aile meclisinde alınan karar ile evli olduğu erkeğin babası (yaşı fazla olduğu için az ceza alacak düşüncesi ile) tarafından tabanca ile başına iki el ateş edilerek öldürüldü.
27 Ocak’ta İstanbul Sultanbeyli ilçesinde yaşayan Gülbeyaz Oruçgüney, öz oğlu Orhan Oruçgüney tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
27 Ocak’ta Tekirdağ ili Çorlu ilçesinde yaşayan Esra Ustaoğulları, evli olduğu erkek İlker Ustaoğulları tarafından tabanca ile vurularak öldürüldü. Fail ardından intihar etti.
28 Ocak’ta İstanbul Pendik’te yaşayan Nermin Celep, birlikte olduğu erkek Ramazan Su tarafından önce sokakta darp edildi, ardından bindikleri takside bıçaklanarak öldürüldü.
29 Ocak’ta Ankara’nın Polatlı ilçesinde yaşayan Şevval Abanoz, evinin yakınındaki eski hastane binasının 3'üncü katından düştü. İddiaya göre, düşme sonucu ağır yaralanan Abanoz, burada uzun süre yaralı kaldığı için donarak hayatını kaybetti. Abanoz'un 3 ay önce evlendiği eşi Samet Abanoz şüpheli olarak ifadesi alınmak üzere polis merkezine götürüldü.
30 Ocak’ta Van’da yaşayan Zeynep Şengüler, evli olduğu erkek Mehmet Veysi Şengüler tarafından kıskançlık bahanesiyle öldürüldü. M. Veysi Şengüler’in emniyetteki ifadesinde "Uzun zaman öldürmek için plan yaptım. Ruhsatsız silah aldım. Eşimin adına sahte sosyal medya hesabı oluşturdum” dediği öğrenildi.
31 Ocak’ta İstanbul Avcılar’daki bir apartmanın 4. katından şüpheli bir şekilde düşen Kübra Ece yaşamını yitirdi. Ece'nin ölümünün ardından evde bulunan 5'i erkek 7 kişi gözaltına alındı.
31 Ocak’ta Adana’da yaşayan Hüda Gün ve annesi Naima Gün imam nikâhlı olduğu erkeğin Kardeşi Abdurrahman A. tarafından tabanca ile vurularak öldürüldüler.
TARİHTE GEÇEN HAFTA
16 Ocak 1855’te Eleanor Marx doğdu. Karl Marx’ın kızı ve sekreteridir. Marksist yazar ve politik eylemcidir. Eleanor Marx, birliğin dergisinde kadın hakları konusunda çeşitli yazılar yayımladı ve Emekçi Kadın Sendikası kurulması yolunda çaba gösterdi, çeşitli grevlere katıldı. 1880’lerde oyunculukla da ilgilenen Eleanor, sanatın feminist ve sosyalist bir araç olduğuna inandı ve o yönde çalışmalar yaptı.
16 Ocak 1897 tarihinde Bedia Muvahhit doğdu.Sahneye çıkan ilk Türk tiyatro ve sinema sanatçısıdır. Kadıköy Terakki Mektebi ve Notre Dame de Sion Lisesi'nde okumuş ve küçük yaşta Fransızca ve Rumca öğrenmiştir. Öğrenimini sürdürürken o yıllarda kurulan Telefon Şirketi'nde çalışan ilk kadınlardan biri oldu. 1921'de Erenköy Kız Lisesi'nde Fransızca öğretmenliğine başladı. İlk filmi, 1923'de Muhsin Ertuğrul'un teklifiyle başladığı Halide Edip Adıvar'ın Ateşten Gömlek romanından sinemaya uyarlanan filmdir. 1923'te, Ceza Kanunu adlı oyunla sahneye çıkmasıyla tiyatro yaşamı da başlamış oldu. Sanat yaşamı boyunca 200'ün üzerinde oyunda ve sayısız sinema filminde rol aldı. 1987 yılında Devlet Sanatçısı unvanını aldı.
17 Ocak 1647 tarihinde Elisabeth Catherina Koopmann-Hevelius doğdu. İlk kadın astronomlardan biridir. Çalışma yaptığı 1.564 adet yıldıza ait kataloğu ve konumları tamamlayıp yayınladı. Alimler ve diğer bilim adamlarına mektup yazmak için Latince öğrendi ve mektuplarını Latince olarak gönderdi. Küçük gezegen 12625 Koopman ve Venüs'teki Corpman kraterinin adı onun isminden gelmektedir.
18 Ocak 1886 tarihinde Kadınlar, Şükufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı. 1886 yılında Osmanlı Maarif Nazırı Münif Paşa’nın eğitimli kızı Arife Hanım tarafından çıkarılan” Çiçek bahçesi” anlamına gelen ilk Müslüman kadın dergisi Şükufezar, “biz de varız ve var olmaya devam edeceğiz” görüşüyle hareket eden, ilk kadın dergilerindendir.
Çocukluklarından beri duydukları “saçı uzun aklı kısa” deyimine karşı dergi üzerinden başlattıkları mücadele kadınlara çizilen sınırlara, dayatmalara karşı da bir mücadele olarak görülür. Osmanlı döneminde kadınlarla ilgili çıkan başka dergiler de vardı ama Şükufezar’ı özel yapan şey dergideki tüm yazıların kadınlara ait olmasıydı. Arife Hanım’la birlikte Fatma Nevber, Münire, Fatma Nigar, Fatma Naima gibi isimler derginin kadın yazarlarıydı. Dergideki kadın yazarlar yazılarını eş ve babalarının isimleri ile d
eğil kendi isimleriyle yazıyorlardı. Bulunduğu dönemin kadın dergi profili olan kadınlık, kadının rolü, ev ekonomisi, çocuk bakımı gibi alanların aksine; kadının okumasını, eğitilmesini öğütlemiş ve yol göstermiştir.
18 Ocak 1927 tarihinde Perihan Tedü doğdu. 1943 yılında Muhsin Ertuğrul'un açtığı sınavla İstanbul Şehir Tiyatrosu'na girdi. Şehir Tiyatroları Çocuk Bölümü’nde ilk olarak Kahkaha piyesiyle sahne aldı. Daha sonra Ocak Çekirgesi, Marianne’ın Kalbi veYaprak Dökümü'nde oynadı. 1947 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. Bundan sonra profesyonelliğe adım attı. Suavi Tedü ile evlendi. Şehir Tiyatroları’nda; Şafakta Gelen Kadın, Ağlayan Kız, Fırtına, Veronalı İki Centilmen, Faust, Yavru Kartal, Otobüs Durağı, Annemi Hatırlıyorum, Aşk Uyumaz, Âkif Bey gibi birçok oyunda rol aldı. 1960 yılında Kral Lear oyunu ile yönetmenliğe başladı. 1989 yılında Şehir Tiyatroları'ndan emekli oldu. Şehir Tiyatroları Yönetim Kurulu'nda iki dönem üyelik yaptı.
18 Ocak 2016 tarihinde Leila Alaoui 34 yaşında öldü. Fas asıllı Fransız fotoğrafçı ve video sanatçısıdır. Leila, kadın hakları odaklı çalışmalar üreten bir sanatçıydı. Fotoğraf çalışması için gittiği Burkina Faso'da El-Kaide tarafından düzenlenen bir suikast sonucu ağır yaralı olarak kaldırıldığı hastanede ölmüştür.
20 Ocak 1758 tarihinde Marie-Anne Paulze Lavoisier doğdu. Fransız kimyagerdir. Filojiston teorisi üzerine çalışmalar yapmış ve oksijeni keşfetmiştir.
25 Ocak 1882 tarihinde Virginia Woolf doğdu. İngiliz feminist, yazar, romancı ve eleştirmendir. 1929 tarihli "Kendine Ait Bir Oda" feminist hareketin klasik bir kitabı olarak kabul edilir. Kadın hareketinin elden düşürmediği önemli kitaplardan biri olan Kendine Ait Bir Oda, Virginia Woolf’un belki de en kolay okunan kitabıdır. Çünkü konu çok somuttur: “Kadın ve Edebiyat.”
Erkeklerin kadınlara bıkıp usanmadan tekrarladıkları ‘ezeli’ ve de ‘ezici’ bir soru vardır: “Bizler kadar düşünme yeteneğiniz olduğunu ileri sürüyorsunuz. Madem öyle, neden Shakespeare gibi bir deha çıkaramadınız?” İşte Virginia Woolf bu ‘yakıcı’ soruya, tarihsel ilişkilerin kökenine inip kütüphane raflarında şöyle bir gezindikten ve de kısa bir kadın edebiyatı tarihçesi çıkardıktan sonra esaslı bir yanıt getiriyor. Ve şöyle sesleniyor kadınlara: “Para kazanın, kendinize ait ayrı bir oda ve boş zaman yaratın. Ve yazın, erkekler ne der diye düşünmeden yazın!..”
27 Ocak 1878 tarihinde Olympe Démarez doğdu. Fransız avukattır. Ülkesinin Kuzey bölgesindeki ilk kadın avukattır. Aynı zamanda Dunkerque Şehir Konseyine seçilmiş ilk kadın avukat olarak da bilinir. Yaşadığı dönemde nadir bir durum olarak, tamamen erkeklerin egemenliğinde olan alanlarda çalışmıştır.
27 Ocak 1922 tarihinde Nellie Bly 58 yaşında öldü. Amerikalı gazeteci Nellie Bly, gerçek adı Elizabeth Jane, Indiana'da öğretmen okulunda eğitim gördü, 1879 yılında mezun oldu. 18 yaşında iken The Pittsburgh Dispatch gazetesinde yayımlanan ve kadınların yerinin evi olduğu, kadının iş hayatında yer almasının bir canavarlık olduğu gibi cinsiyetçi ifadeler içeren bir yazıya yanıt olarak yazdığı mektup, gazete idarecilerinin dikkatini çekti ve gazeteden iş teklifi aldı. Bu teklifi kabul ederek gazetenin ilk kadın muhabiri oldu. Bu sırada Nellie Bly takma adını kullanmaya başladı. Kadınların iş yaşamında karşılaştıkları kötü koşulları ortaya çıkarıp haber yapmak için bir işçi ile yer değiştirmek gibi yöntemleri ile tanındı. Ancak kadın olduğu için
kendisinden sadece moda, dekorasyon gibi konularda yazması istenince işten ayrıldı. Serbest gazeteci olarak Meksika'ya gidip gazete için bu ülke hakkında bir yazı dizisi hazırlama teklifi kabul edilince altı ay kalmak üzere Meksika'ya gitti. Makalelerinden birinde Meksika hükûmeti aleyhinde eleştiride bulunan bir gazetecinin tutuklanmasına karşı çıktığı için sınır dışı edilerek Amerika’ya döndü. Meksika yazılarını 1888'de kitap haline getirdi. ABD'ye döndükten sonra New York City'e yerleşti ve Joseph Pulitzer'in New York World gazetesi için çalışmaya başladı. Bu gazetedeki ilk işi, "akıl hatası bir kadın" kılığında Blackwell Kadın Akıl Hastalıkları Hastane’sine girip içerideki koşulları gözlemlemek idi. Ruhsal bunalımda olan bir amnezi hastasıymış gibi davranarak doktorları kandırmayı başardı ve hastaların olumsuz koşullarını su yüzüne çıkaran "Deliler Evinde 10 Gün" adlı yazı dizisiyle sansasyon yarattı. Akıl Hastanesinde yaşadıkları daha sonra kitap oldu. Yazı dili, günümüzde eleştirilen Sarı gazetecilik kavramını ortaya çıkartan tartışmaların da başlangıcı oldu. 2016 yılında olay filme de uyarlandı.
28 Ocak 1873 tarihinde Colette (Sidonie-Gabrielle) Fransız oyun yazarı doğdu. 20. yüzyılın ilk yarısında Fransız edebiyatında tarzıyla çığır açan kadın romancı olarak anılır. 1944'te kaleme aldığı Gigi adlı eseriyle bilinir.
Yazmak! Yazabilmek! bu ne demektir, bilir misiniz? Beyaz bir kağıt önünde uzun uzun hayale dalmak, rüyada gibi bir şeyler karalamak, siyah bir mürekkep lekesi etrafında dolaşan, tam yerini bulamadan bir kelimeye saplanıp kalan, onu hayali bir böcek, kanatlanmış bir kelebek, peri halinde, okunabilir bir kelime şeklinden çıkarıncaya kadar tırmalayan, oklarla dolduran, antenlerle, pençelerle donatan kalem oyunlarına dalmak... Colette (Avare Kadın; sayfa, 14-15)
28 Ocak 2002 tarihinde Ayşenur Zarakolu öldü. Türk yayıncı, yazar ve insan hakları savunucusudur. Eşi Ragıp Zarakolu ile önemli Türk yayınevi Belge'nin kurucu ortağıydı ve 1980'lerde ülkede böyle bir pozisyona sahip ilk kadın olan kitap dağıtım şirketi Cemmay'ın müdürü oldu. Zarakolu'nun yayınları, onu Türk basın kanunlarıyla sık sık çatışmaya soktu. 1997'de The New York Times, Zarakolu’yu "Türkiye'nin basın yasalarına en acımasız meydan okuyucularından biri" olarak tanımladı. Yayınları nedeniyle birçok kez hapse atıldı, Uluslararası Af Örgütü tarafından vicdan mahkûmu ilan edildi.
31 Ocak 1961 tarihinde Filiz Kerestecioğlu doğdu. Hukukçu ve feminist siyasetçidir. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1984 yılında mezun olmuştur. 1987'de serbest avukat olarak çalışmaya başlamıştır. 1991-92 yıllarında İsviçre'de Nokta Dergisi'nin temsilciliğinde çalışmış ve bu süreçte İsviçre'de Türkçe ve İngilizce öğretmenliği de yapmıştır. 1995 yılında "Kadınlar Vardır" belgesel filminin yapımında görev aldı ve "Kadınlar Vardır" adlı şarkının söz yazarı ve bestecisi olmuştur. İstanbul Barosu'nda Kadın Hakları Uygulama Merkezi kurucu üyesi olmuş ve Dış İlişkiler Komisyonu Sekreterliği yapmıştır. 2004-2012 yılları arasında Güncel Hukuk Dergisi'nde Yazı İşleri Müdürü olarak çalışmıştır. 25. ve 26. dönem HDP İstanbul 2. bölge milletvekilidir. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Türk Grubu üyesidir. AKPM Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Komisyonu 3. başkan yardımcısıdır.
