Yeni bir araştırma, küresel ısınma nedeniyle eriyen donmuş toprakta hapsolan antik organizmaların hayata dönebileceğini gösterdi. Bulgular, yeni salgınlarla karşı karşıya olduğumuzu düşündürüyor.

Bir korku filmi olay örgüsünden gerçek hayata: Bilim adamları donmuş topraktan eski "zombi" virüslerini yeniden canlandırdılar ve bunların canlı tek hücreli amiplere hala bulaşabileceklerini keşfettiler. Bu virüslerin hayvanları veya insanları enfekte etme olasılığı net değil, ancak araştırmacılar permafrost virüslerinin bir halk sağlığı tehdidi olarak görülmesi gerektiğini söylüyor.

Permafrost, yıl boyunca tamamen donmuş halde kalan bir toprak tabakasıdır - en azından insan faaliyetleri küresel sıcaklıkları yükseltmeye başlamadan önce öyleydi. Kuzey Yarımküre'deki arazinin %15'ini kaplar.

Ancak iklim değişikliği nedeniyle permafrost hızla çözülüyor ve virüsler ve bakterilerden yünlü mamutlara ve kusursuz bir şekilde korunmuş bir mağara ayısına kadar bir dizi eski kalıntıyı gün yüzüne çıkarıyor.

CNN'e göre, Fransız profesör Jean-Michel Claverie, Sibirya'daki birkaç permafrost bölgesinde 48.000 yıllık donmuş virüs suşları buldu. 48.500 yıl öncesine dayanan en eski tür, bir yeraltı gölünden alınan toprak örneğinden gelirken, en genç örnekler 27.000 yaşındaydı. Genç örneklerden biri yünlü bir mamutun leşinde bulundu.

Bazı bilim adamları, iklim değişikliği Kuzey Kutbu'nu ısıtırken, permafrostun çözülmesinin binlerce yıldır canlılarla temas halinde olmayan eski virüsleri serbest bırakabileceğinden korkuyor. Bu nedenle bitkiler, hayvanlar ve insanların bunlara karşı bağışıklığı olmayabilir.

İsveç'teki Umea Üniversitesi Klinik Mikrobiyoloji Bölümü'nden fahri profesör Birgitta Evengård CNN'e "Bağışıklık savunmamızın mikrobiyolojik çevre ile yakın temas halinde geliştirildiğini hatırlamalısınız."

Permafrost'ta binlerce yıldır temas etmediğimiz bir virüs varsa, bağışıklık savunmamız yeterli olmayabilir" dedi. "Duruma saygı duymak ve sadece tepkisel değil proaktif olmak doğrudur. Ve korkuyla savaşmanın yolu bilgi sahibi olmaktır."

'Zombi' virüsler ortaya çıktıktan sonra ev sahiplerine nasıl bulaşabilir?

Bu, Claverie'nin antik virüsleri veya kendi deyimiyle "zombi virüsleri" ilk kez canlandırması değil. 2014'ten beri bu konuyla ilgili araştırmalar yayınlıyor ve çalışmalarının ötesinde çok az araştırmacının bu virüsleri ciddiye aldığını söylüyor.

Claverie ve meslektaşları Viruses dergisinde 18 Şubat'ta yayınlanan son makalelerinde, "Bu, yanlış bir şekilde, bu tür olayların nadir olduğunu ve 'zombi virüslerinin' bir halk sağlığı tehdidi olmadığını gösteriyor."

Bu çalışmada, Claverie ve ekibi birkaç yeni "zombi" virüs türünü canlandırmayı başardılar ve her birinin kültür amiplerini hala enfekte edebildiğini buldular - Claverie, bunun hem bilimsel bir merak hem de halkı sağlığını ilgilendiren bir konu olarak görülmesi gereken bir başarı olduğunu söyledi. 

Bir adam, Tomtor köyünün dışında permafrost kristallerinden oluşan bir tünelden geçiyor. Maxim Shemetov/REUTERS

CNN'e verdiği demeçte, "Bu amiplere bulaşan virüsleri, donmuş toprakta olabilecek diğer tüm olası virüslerin vekilleri olarak görüyoruz" dedi. "Pek çok başka virüsün izini görüyoruz. Bu yüzden orada olduklarını biliyoruz. Hâlâ hayatta olduklarından emin değiliz. Diğer virüslerin hala hayatta olmamasının ve kendi konakçılarına bulaşabilmelerinin nedeni budur."

Claverie'nin 'zombi' virüsü gibi donmuş virüsler üzerine yapılan güncel araştırmalar, bilim adamlarının bu eski virüslerin nasıl işlediği ve potansiyel olarak hayvanları veya insanları enfekte edip edemeyecekleri hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı oluyor.

Permafrostun erimesi ve koruyucu bir bariyer oluşturan deniz buzunun kaybolmasının neden olduğu erozyon, Alaska'daki Quinhagak'ın Yupik Eskimo köyündeki evleri tehdit ediyor. Mark Ralston/AFP

Şarbon gibi antik bakteriler çoktan çözülerek hayata geri dönüyor olabilir

Sadece virüsler değil. Kadim bakteriler de permafrost çözülürken iki milyon yıl sonra ilk kez salınabilir ve yeniden etkinleştirilebilir.

Bilim adamları, 2016'da Sibirya'da insanlarda ve ren geyiğinde bakteriyel enfeksiyon şarbon salgınları ortaya çıktığında olanın bu olduğunu düşünüyor.

Calverie'nin makalesine göre bu, "daha acil bir halk sağlığı sorunu" olabilir.

----------------------------------------------------------------------------------

* Morgan McFall-Johnsen, Business Insider bilim haberleri muhabiri; Chris Panella, Business Insider son dakika haberleri editörü. Yazının orjinali Business İnsider'da